Module 1, Sujet 1
En cours

Bewuste kunst

Young white woman painter in an art studio

Bewuste kunst

De daad van artistieke creatie is een essentiële factor in de behandeling van vele ziektebeelden. Het zijn de essentiële eigenschappen van kunstzinnige activiteit die in onze hersenen een rol spelen door de gevoelens van geluk en de inspanning die het teweegbrengt.

Het doel van kunst is niet om ons een kortstondige verbazing te bezorgen, maar om ons mee te nemen op een ontspannende reis. Deze reis is nauw verwant vanuit een gevoel van voldoening dat we krijgen door het te maken, of het nu is door een meesterwerk te schilderen of gewoon door een foto te tekenen.

Het idee van de behoefte aan een gevoel van vervulling in het menselijk bestaan wordt ontwikkeld in de principes van de positieve psychologie, vooral door Martin Seligman. Twee principes worden naast elkaar gezet: Plezier en vervulling.

Het idee is dat de moderne mens van plezier naar plezier rent en zich afkeert van het harde werk dat hem daadwerkelijk duurzame vervulling zou brengen. Genot is een vluchtig gevoel dat inspeelt op onze huidige impuls. Het is een voorbijgaand gevoel van geluk dat niet blijft en gevolgd moet worden door een ander plezier. Er is een parallel met verslaving.

De theorie is dat deze opeenvolging van kortstondige pleziertjes verantwoordelijk is voor de depressie bij de jongere generaties, die voortdurend verbonden zijn met hun beeldschermen, die slechts tijdelijke pleziertjes en nieuwe verlangens voortbrengen.

Aan de andere kant brengt vervulling mensen in een “flow”. Als we bezig zijn met een plezierige activiteit, als we in de stroom zijn, hoeven we ons niet langer zorgen te maken over ons bewustzijn of onze emoties. Het is alsof de tijd stilstaat en we ons er niet meer van bewust zijn. 

Vervulling gaat meestal over een moeilijke taak die een hoge concentratie vereist, een doel dat bereikt moet worden en een subject dat de situatie onder controle heeft.

Volgens Martin Seligman zijn “bewustzijn en emotie” er om ons traject te corrigeren. Ze zijn noodzakelijke hulpmiddelen in ons leven om de verschillende hindernissen die we kunnen tegenkomen te overwinnen.

In deze toestand van stroming gaan bewustzijn en emotie echter verloren, omdat we ons pad niet hoeven te corrigeren. De schilder die schildert is vaak in zijn werk verzonken, als in een meditatieve trancetoestand, en zijn voornaamste zorg is de pintuur op het doek. In zekere zin negeert hij zijn bewustzijn en zijn emoties, die in de gemaakte werken weerspiegeld worden.

Er zijn mensen die in een staat van consumptie verkeren en bij wie de flow laag is, terwijl anderen die een passie najagen een hoge flow hebben. Helaas geven we er vaak de voorkeur aan directe genoegens te zoeken en deze stroom te vermijden. Het vergt inspanning en komt met veel beperkingen. We mogen niet vergeten dat kunst energie absorbeert. Het is een activiteit die – net als vele anderen – discipline vereist. Het kan veranderingen in ons teweegbrengen en ons ook tot mislukking brengen.

We geven over het algemeen de voorkeur aan het onmiddellijke plezier dat alleen maar positieve resultaten lijkt op te leveren, zonder enige echte betrokkenheid van onze kant. Dit zou een van de redenen zijn voor onze neiging tot stress en depressie. Dit komt doordat de toestand van flow ons in staat stelt niet langer permanent op ons denken te focussen. Zonder deze stroomtoestand hebben we de neiging om te veel te twijfelen en bij het geringste obstakel op te geven omdat het onoverkomelijk lijkt.