Module 1, Sujet 1
En cours

Verslaving

Addiction to painkillers, drug addiction, overdose, suicide and antidepressants

Verslaving

Het verschijnsel verslaving is een van de belangrijkste pathologieën waarvoor kunstzinnige therapie behulpzaam kan zijn. Het is een wijdverbreid verschijnsel: wie kan zeggen dat hij niet aan iets “verslaafd” is? Of het nu gaat om verslaving aan televisie, koffie, sigaretten of gokken. Natuurlijk bereiken we dit stadium niet noodzakelijkerwijs, maar het herhaalde gebruik van een verslavende stof, in combinatie met een negatieve omgeving, lijkt ons vaak in een afhankelijkheidsverschijnsel te storten. En verslaving is het hoogtepunt van dit afhankelijkheidsverschijnsel.

Verslaving is een hunkering die maar doorgaat en niet te stoppen is. U zou kunnen proberen uzelf te motiveren, maar u kunt echt niet ontsnappen aan dit verlangen. Daartoe behoren alcoholisme, het gebruik van verschillende drugs, roken, medicatie of gedragsverslavingen zoals gokken of het gebruik van sociale netwerken. Deze gedragingen of stoffen produceren psychoactieve stoffen. 

Deze middelen creëren een beloningscircuit in de hersenen en dit circuit wordt veel meer dan normaal gevraagd. Dit schept een echt onevenwicht op sommige gebieden, vooral voeding en voortplanting.

Verslaving is dus altijd het verlangen om koste wat kost dit gedrag of deze houding te hebben: Af en toe iets is een gewoonte geworden die ons beheerst. De verslaving kan voortkomen uit een echte behoefte: uit een te stressvol dagelijks leven, uit het onvermogen om aan basisbehoeften te voldoen of uit een eentonige omgeving. Maar zelfs als het gewenste gedrag eerst een behoefte bevredigt, kan het gevaarlijk worden. En verslaving is een ziekte. Wat psychoactieve stoffen betreft, zijn er vier categorieën gebruikers:

  • Experimenteerder – u heeft het een of meerdere keren geprobeerd.
  • Gelegenheidsgebruikers – ze consumeren minstens een keer per jaar.
  • Regelmatige consumenten – ze consumeren dagelijks.
  • Probleemgebruikers – Het gebruik van de stof veroorzaakt psychische en lichamelijke problemen voor de patiënt.

Er moet een duidelijk onderscheid gemaakt worden tussen het verslavende verschijnsel dat een gedrags- en cognitief verschijnsel is dat gepaard gaat met een sterke hunkering, en het verslavende verschijnsel dat schadelijk is voor de geestelijke en lichamelijke gezondheid. Het is een ziekte die iedereen op elke leeftijd kan treffen.

Het wordt met verschillende middelen behandeld:

Psychotherapie – Die wordt vaak gebruikt om verslavingen te behandelen, soms als de enige behandeling, afhankelijk van de ernst van het probleem. Het gaat erom de patiënt werkelijk te steunen en een dialoog tot stand te brengen die hem in staat stelt te begrijpen wat hij doormaakt. Erkennen dat u aan verslaving lijdt is een fundamentele eerste stap. Cognitieve gedragstherapieën zijn heel effectief om stress te verminderen en om te gaan met de hindernissen die zich voordoen ondanks de wens om te veranderen. Het belangrijkste is de geschiedenis van de persoon terug te plaatsen en te begrijpen wat hij doormaakt.

Ziekenhuisopname – In ernstiger gevallen vereist verslaving ziekenhuisopname, vooral in geval van ontwenning of als de persoon lijdt aan depressieve syndromen. Het doel is het individu te isoleren, zodat het zijn gewoonten kan veranderen. In sommige gevallen is een duidelijke omwenteling nodig, zodat een nieuwe plaats heilzaam kan zijn.

Sociale steun – Sommige groeps- of gezinstherapieën zijn zeer effectief in de strijd tegen verslaving. U komt samen met mensen die hetzelfde doormaken en het kan vaak bevrijdend zijn om uzelf in anderen te herkennen. We kunnen ook samenwerken met familie of vrienden die als echte referentiepunten kunnen fungeren en de persoon kunnen helpen zich van zijn verslaving te bevrijden. In alle gevallen is het de bedoeling sociale steun te bieden en de patiënt in staat te stellen en te socialiseren.

Hoe zit het met kunstzinnige therapie? Kunstzinnige therapie wordt gebruikt in verschillende klinische en groepstherapiesessies, maar ook voor individuele behandeling van een milde verslavings- of afhankelijkheidsproblematiek. Het wordt zelfs thuis door patiënten gebruikt om een aantal kleinere problemen op te lossen.

Dit komt vooral omdat kunstzinnige therapie helpt om bepaalde verslavende patronen te stoppen. Het stelt de patiënt in staat zichzelf te begrijpen en weer wat zelfvertrouwen te krijgen. De drijvende kracht van verslaving is vooral het zoeken naar genot: De indruk is dat de activiteit ons bevredigt, ons laat zijn, ons gelukkig maakt – en dit drijft onze motivatie om te consumeren, soms ten koste van al het andere.

Deze relatie met plezier verandert de elektrochemische reacties die in onze hersenen plaatsvinden. Als we een moment van plezier beleven, komen hormonen vrij zoals dopamine, het gelukshormoon, of serotonine, waardoor de endorfine-receptoren geactiveerd worden.

Als dit proces te vaak gestimuleerd wordt, neemt de productie van endorfine af.

We hebben het al gehad over het effect van kunst als zodanig en artistieke creativiteit. Dopamine en kunst lijken een duidelijk verband te hebben. Kunst en het scheppen van een artistiek werk worden in verband gebracht met het opwekken van plezier. Het zijn bevredigende en ontspannende activiteiten. Dit mechanisme kan de patiënt dus in staat stellen zich op iets anders te concentreren, zijn gewoonten te doorbreken en, vooral, geconcentreerd te blijven.

Bovendien kan kunstzinnige therapie de patiënt een betere kwaliteit van leven brengen.

Recente studies hebben gewezen op de prominente rol van de omgeving bij verslaving. Een studie met muizen heeft de verslavende processen onomstotelijk bewezen. In deze studie werden de muizen in een kooi gezet met een flesje water en een flesje psychoactieve stoffen. Nadat ze de tweede fles hadden opgedronken, konden ze niet meer zonder.

In 1970 besloot een professor in de psychologie in Vancouver dit experiment opnieuw uit te voeren, maar onder andere omstandigheden.

Deze keer creëerde hij een aangename omgeving voor de muizen: gezelschap, spelletjes, een tuin, activiteiten, enz…. Toen hing hij de twee flessen weer in de kooi. Deze keer hadden de muizen helemaal geen belangstelling voor het flesje met de stof.

In deze zin kunnen we ook het verhaal vertellen van de Amerikaanse soldaten die in de Vietnamoorlog vochten. Bijna 20% van de soldaten op het slagveld was verslaafd aan heroïne. Nadat ze de oorlog en zijn verschrikkingen achter zich gelaten hadden, bleef 95% van hen gespaard van verslaving.

Wat kunnen we hier dus over zeggen? Afhankelijkheid en verslaving lijken vormen van aanpassing aan onze omgeving te zijn. Iemand die aan verslaving lijdt heeft vooral behoefte aan een hernieuwd contact met de wereld. Sociale verbondenheid is bijna het tegenovergestelde van verslaving. Het moderne leven wordt gekenmerkt door eenzaamheid. Dit zou veel van de problemen kunnen verklaren.

Maar kunst is een nieuwe verbinding met de dingen. Hier kunnen bepaalde artistieke praktijken, die we later bespreken, heel effectief zijn – vooral geluidskunst, die iets heel aards en ontspannends over zich heeft. Kunst is er om de levenslust van de patiënt te herstellen en hem vertrouwen te geven in zichzelf en zijn vermogen om zijn verslaving te overwinnen.